Về Bắc Kạn thưởng thức bánh gio mật mía mát lành
Xuất hiện từ cách đây hàng trăm năm, bánh gio có lẽ là món ăn không hề xa lạ gì với những người dân Bắc Bộ nhưng ít ai biết rằng món bánh dân dã này lại là một thứ bánh đặc sản ở mảnh đất vùng cao Bắc Kạn.
Bánh gio tuy đơn giản nhưng lại đòi hỏi người làm ra nó có tay nghề cao và sự khéo léo cần thiết. Ngay từ khâu xử lí nguyên liệu cũng vô cùng quan trọng, từ lúc chọn cây đốt phải làm sao cho gio được trắng, được mịn; chọn gạo, ngâm gạo hay chọn lá cũng cần phải tỉ mỉ và cẩn thận. Bánh gio khi chín được thưởng thức kèm với mật từ đường mía sánh mịn và ngọt thơm. Bánh gio thành công phải là chiếc bánh mịn, dẻo nhưng phải dai và có hương vị mát lành đặc trưng.
Giữa trời mùa hè nóng bức, được thưởng thức chiếc bánh gio chấm mật mát lạnh mới thấm được hết cái nét tuyệt vời của món bánh đặc biệt này.
Bí quyết làm nên hương vị của bánh gio Bắc Kạn
Theo dân gian, khi ăn bánh gio (bánh tro) và một ít hoa quả trong ngày Tết Đoan Ngọ (ngày 5/5 âm lịch) thì bệnh tật trong người sẽ tiêu tan hết. Do vậy, từ lâu, món bánh gio là thứ không thể thiếu trong ngày Tết Đoan Ngọ của người dân Việt Nam nói chung và người dân Bắc Kạn nói riêng.
Làm bánh gio cầu kì đòi hỏi người làm phải khéo tay, tinh mắt. Muốn làm bánh được ngon ta phải bắt đầu từ khâu chọn loại cây đốt thành gio trắng mịn đem hoà với nước vôi có nồng độ thích hợp, quan trọng nhất là khâu thử độ đậm nhạt của nước gio trước khi ngâm gạo.
Nếu nước gio đậm quá bánh sẽ chát không thể ăn được, còn nhạt quá sẽ làm bánh nhão. Gio để làm bánh cũng được chế biến từ chất liệu đặc biệt, được nghiền nhỏ rồi lọc từng giọt như pha cà phê phin. Để có đủ gio làm một mẻ bánh phải lọc mất 10 tiếng. Nước gio trong được đun nóng rồi đổ gạo xuống ngâm chừng 7 tiếng là có thể gói được bánh.
Gạo để gói bánh phải là nếp rẫy vừa dẻo vừa thơm. Lá để gói bánh phải là lá chít bánh tẻ, chỉ có lá chít mới làm cho bánh có màu vàng sáng và dễ bóc, khi ăn bánh có mùi thơm rất đặc trưng.
Thứ nước mật để chấm bánh được làm bằng đường mía được trồng trên đất cát, canh lên bảo đảm sánh, thơm và có màu vàng sậm. Bánh gio ngon là phải mịn, dẻo, dai và có vị đậm đặc trưng, mát, lành và để được rất lâu.
Cách làm bánh gio Bắc Kạn
Nguyên liệu
- Gạo nếp loại ngon: 1kg
- Nước gio (nước tro): 1 lít
- Lá chít hoặc lá dong nhỏ: 30 lá
- Mật mía: 3 thìa
- Lạt buộc: 30 cái
Cách làm
- Bước 1
Sau khi đã có được những loại nguyên liệu trên rồi thì ta bắt tay vào làm thôi nào. Đầu tiên chúng ta vo gạo nếp cho thật sạch không còn nước đục thì thôi. Sau đó ngâm gạo nếp với 1 thìa muối trong khoảng 6 tiếng rồi lại rửa sạch 1 lần nữa bằng nước sạch nhé.
- Bước 2
Sau đó tiếp tục ta ngâm gạo với nước tro và nhớ là nước ngập gạo nhé. Lần này thì ngâm khoảng 24 giờ với tro ta còn đối với tro tàu chỉ cần 4 tiếng mà thôi nên các bạn hãy cân nhắc nhé.
- Bước 3
Sau khi đã ngâm xong với nước tro rồi thì chúng ta xả lại 1 lần nữa với nước sạch là được rồi đó. Lần này chúng ta cho thêm vào đó khoảng tầm 2 thìa muối rồi xóc kỹ lên rồi để gạo ráo nước. Như thế là đã xong phần chuẩn bị gạo rồi.
- Bước 4
Đối với lá chít thì các bạn hãy rửa thật sạch rồi sau đó trần lá qua nước sôi 2 lần để lá mềm hơn đỡ hăng hơn.
- Bước 5
Khi này chúng ta chỉ cần cho phần gạo vào mặt sau của lá theo chiều dọc đổ thật đều tay rồi cuộn nó lại và sử dụng lạt để buộc chặt lại.
- Bước 6: Luộc bánh
Tiếp đến chúng ta luộc hoặc là hấp bánh gio nữa là xong. Cách luộc cũng đơn giản tương tự bánh răng bừa hay bánh bột lọc. Các bạn đổ ngập nước so với phần bánh rồi sau đó luộc khoảng hơn 1 tiếng thì lấy thử bánh ra xem bánh đã chín hay chưa.
Khi bánh chín hết rồi thì ta lấy ra rửa lại bằng nước lạnh và để bánh ráo nước.
- Bước 7: Làm mật mía chấm bánh gio
Bạn có thể cho đường trắng vào chảo nóng, đun nhỏ lửa cho đến khi đường chảy thành nước màu vàng cánh gián, đường tan hoàn toàn, đường trở thành nước đặc, quánh lại là được.
Đơn giản hơn thì bạn chỉ cần chấm bánh gio với đường trắng cũng rất ngon.
Ăn bánh gio cũng khá đặc biệt, không nên ăn nóng. Ăn bánh phải để nguội, chấm với mật mía. Vị ngai ngái của tro, miếng bánh man mát kết hợp với vị ngọt của mật mía, ngon không gì sánh bằng. Thật là một thức quà quê hương tuyệt vời, cứ đi xa là nhớ.